Το μεσημέρι της Πέμπτης, αφού σχόλασα από τη δουλειά μου, πήγα μέχρι τον Σπύρο έξω για να πάρω ψωμί και για να πούμε τα… ολυμπιακά μας κουτσομπολιά. Πέτυχα μαζί και τον Γιάννη και πιάσαμε κουβέντα και οι τρεις για την πανδημία, το κλείσιμο των καταστημάτων, τα ωράρια, τις μάσκες. Τα κύρια θέματα συζήτησης στην Ελλάδα και τον κόσμο τους τελευταίους οκτώμιση μήνες. Αυτό που καταλήξαμε είναι ότι είτε συμφωνεί κάποιος με τους γιατρούς είτε όχι, είτε συνομωσιολόγος είτε όχι, είτε πέφτουν πρόστιμα είτε όχι, τα πάντα είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης. Κανένας δεν σου βάζει -κυριολεκτικά- το μαχαίρι στο λαιμό για να κάνεις κάτι. Ακόμα κι αν δεν πιστεύεις ότι είναι για το καλό σου ή το αντίθετο. Όλα είναι ζήτημα ατομικής ευθύνης.
Ο καθένας έχει μέσα στο κεφάλι του μια συγκεκριμένη άποψη για τον κόσμο γύρω του. Προφανώς και η πιο «κατάλληλη» είναι κάτι εντελώς υποκειμενικό για τον καθένα αλλά σίγουρα υπάρχει μια αόρατη, ηθική γραμμή που οφείλουμε να ακολουθήσουμε άπαντες. Για παράδειγμα ο βιασμός ενός ανθρώπου είναι πράγμα κατακριτέο, καταδικαστέο, αηδιαστικό. Δεν υπάρχει συζήτηση σε αυτό το θέμα. Και γενικότερα δεν υπάρχει «γκρίζα ζώνη» σε τέτοιες επαίσχυντες πράξεις και καταστάσεις. Σας ξεκινάω από τα… βαριά και για να καταλάβετε τι θέλω να πω και τώρα πάμε σε πιο ειδικές περιπτώσεις, πιο… πολύπλοκες.
Η δημοκρατία έχει πολλά καλά, τα περισσότερα από κάθε άλλο πολίτευμα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Περικλής των Αθηνών είναι αυτός στον οποίο όλοι εμείς οι γήινοι χρωστάμε αυτό το «δώρο» που μας έκανε και θα του το χρωστάμε στον αιώνα τον άπαντα. Δυστυχώς η δημοκρατία εκτός από το καλύτερο είναι συνάμα και το πιο πολύπλοκο πολίτευμα που υπάρχει. Και ο λόγος έχει να κάνει ότι για την τήρησή της και τη σωστή… χρήση της θα πρέπει να χαλιναγωγήσουμε όλα αυτά που κάνουν το γένος των ανθρώπων το πιο ζημιογόνο είδος πάνω στη Γη. Θα πρέπει να «αρνηθούμε» τη διαφθορά και τον -κακώς εννοούμενο- εγωισμό, θα πρέπει να πορευτούμε συλλογικά όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο άρθρο. Και αυτό που σας λέω δεν είναι απλά δύσκολο, αλλά αν δούμε τι έχει συμβεί από τον 5ο αιώνα προ Χριστού μέχρι σήμερα, είναι σχεδόν ακατόρθωτο.
Το «σχεδόν» παραπάνω το γράφω για να δώσω και έναν τόνο αισιοδοξίας σε κάτι τόσο δυσάρεστο και καταστροφικό για τις ζωές μας, Η εκμετάλλευση όλων όσων πρεσβεύει η δημοκρατία από εκείνους που «φωνάζουν» ότι την εκπροσωπούν και την υπερασπίζονται. Αυτά για την πολιτική. Η ανύπαρκτη ισότητα στη χώρα μας μεταξύ ανδρών και γυναικών στις επιστήμες, στην εργασία και ένας Θεός ξέρει που αλλού. Αυτό το γράφω για μας. Γιατί πολλοί έχουν την εντύπωση ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα με ανθρώπους ανοιχτόμυαλους, προχωρημένης σκέψης και λοιπές ασυναρτησίες. Όχι παιδιά, το ότι κυκλοφορούμε με τελευταίας τεχνολογίας αυτοκίνητα και κινητά δεν μας κάνει αυτομάτως και «σύγχρονους και μοντέρνους». Η απόδειξη στα παραπάνω που σας γράφω έρχεται από δύο μεριές. Η πρώτη έχει να κάνει με την κατοχύρωση -συνταγματικά- της ισότητας των φύλων στην Ελλάδα η οποία έγινε μόλις πριν από σαρανταπέντε χρόνια, μόλις έπεσε η χούντα. Τόσο πρόσφατα, σχεδόν πολύ αργότερα από κάθε άλλο «δυτικό» κράτος, τουλάχιστον από τα πιο ισχυρά όπως Αγγλία, ΗΠΑ κ.α. Το άλλο -ντροπιαστικό στα μάτια μου- γεγονός έρχεται μόλις… πέρυσι! Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων(EIGE) η Ελλάδα καταλαμβάνει την (κρατηθείτε!!!) ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ θέση από είκοσι οκτώ ευρωπαϊκές χώρες. Ο μέσος όρος στην Ευρώπη με άριστα το 100 είναι 67,4 μονάδες. Την ίδια ώρα η Ελλάδα συγκεντρώνει μόλις 51,2 μονάδες, ίσα ίσα που… περάσαμε τη βάση. Σκεφτείτε το αυτό, προβληματιστείτε με τους γύρω σας, συζητήστε το με τις παρέες σας. Είναι τραγική η κατάσταση.
Και δεν πρόκειται να κάτσω να υπερασπιστώ τις γυναίκες, άλλωστε μπορούν να το κάνουν οι ίδιες πολύ καλύτερα από τον καθένα. Αυτό που θέλω να τονίσω με το παραπάνω παράδειγμα δεν είναι τίποτε άλλο από το να -μου, μας- υπενθυμίσω ότι έχουμε μεγάλο πρόβλημα στην κουλτούρα μας. Και το ακόμα χειρότερο είναι ότι έχουμε την εντύπωση ότι πάμε καλά, ότι προοδεύουμε, ότι είμαστε καλύτεροι από τους «μισογύνηδες και βάρβαρους Ανατολίτες». Εθελοτυφλούμε, γινόμαστε εριστικοί και υπερασπιζόμαστε «βρώμικες» καταστάσεις. Απλό παράδειγμα: «αν μου τα έδιναν και μένα θα τα έπαιρνα», απάντηση που έχεις ακούσει και εσύ από κουβέντες σχετικά με λεφτά που έπεσαν εκεί για το τάδε έργο, «ε δεν πειράζει αν από τα πχ εκατό χιλιάρικα φαγωθεί και ένα δεκάρικο». Αρκεί να γίνει το χψ έργο, διορισμός και δεν συμμαζεύεται. Μην μου πείτε ότι αυτό που διαβάζετε σας προκαλεί εντύπωση, μην πάει το μυαλό σας στην Αθήνα ή οπουδήποτε αλλού, μείνετε στο δικό μας το χάλι, όχι απαραίτητα μόνο τώρα με την τωρινή δημοτική αρχή ή ακόμα και την περιφέρεια αλλά αν δεν σας κάνει κόπο ανατρέξτε και στο παρελθόν, ακόμα και τότε που ήμασταν Δήμος και όχι Κοινότητα.
Αυτό λοιπόν είναι που σας έγραψα και στην αρχή του κειμένου, αυτές είναι οι καταστάσεις που όπως εκμεταλλευτήκαμε όλοι μας το «δώρο» της δημοκρατίας τις δημιουργήσαμε και τις ριζώσαμε στη ζωή μας. Εμείς και η ανευθυνότητά μας έφτιαξε αυτήν την απαράδεκτη «γκρίζα ζώνη» ανάμεσα στο καλό και το κακό, στο καθαρό και στο βρώμικο. Εμείς προσθέσαμε «το λίγο βρώμικο και το λίγο κακό» και έτσι αρχίσαμε να δικαιολογούμε πράγματα που κάποτε θα σκότωνες στην κυριολεξία για να τα εξαφανίσεις και να τα διορθώσεις. Η ατομική ευθύνη είναι η αρχή των πάντων για μια κοινωνία γιατί στην τελική ο καθείς παίρνει αυτό που του αξίζει. Και δυστυχώς πάντοτε μαζί με τα ξερά θα καίγονται και τα χλωρά, πάντοτε θα πληρώνει τις συνέπειες της ανευθυνότητας του απέναντι και ο αποδώ. Γιατί εκεί που αρχίζει η ανευθυνότητα του γείτονά σου παράλληλα ξεκινάει και η ευθύνη η δική σου να του θυμίσεις τις ανθρώπινες αξίες και τις ηθικές σταθερές που οφείλουμε να έχουμε. Όσο γραφικά και να σας φαίνονται αυτά, κάντε μου τη χάρη και πριν τα κρίνετε ως τέτοια σκεφτείτε πόσο μας έχουν λείψει από τη ζωή μας και από την κοινωνία μας.
Κάποτε ο Κώστας ο Τριπολίτης είχε γράψει το μυθικό τραγούδι «Σχήμα Λόγου», ένα άσμα που τραγούδησαν ο Αντώνης Βαρδής, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας. Να σας προλάβω και να αναφέρω ότι δεν ακούω τίποτε άλλο εκτός από ξένη metal μουσική και να συνεχίσω. Στο ρεφρέν το τραγούδι ξεκινά: «Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα…». Εγώ θα το αλλάξω λίγο και θα κλείσω με αυτό: «Συνένοχοι είμαστε όλοι στην ευθύνη».
Μιχάλης Βελτσίστας
