Με αφορμή το άρθρο του Μιχάλη «Συνένοχοι είμαστε όλοι» και την εικόνα με την αγαπημένη μου φράση του Καζαντζάκη, θυμήθηκα αυτό το άρθρο που έγραψα δυο χρόνια πριν.

«Ν’ αγαπάς την ευθύνη,
να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο.
Αν χαθεί, εγώ θα φταίω»

Ήρθε ο καιρός να αλλάξουμε. Να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας, να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα, να αλλάξουμε και τον τρόπο που αντιδρούμε, τις πράξεις μας.

Έχουμε περάσει τόσα χρόνια να κρίνουμε, να κατακρίνουμε, να κατηγορούμε τους άλλους για την κατάσταση που βρισκόμαστε και να περιμένουμε από τους άλλους, τους «υπεύθυνους», τους «ειδικούς» να αλλάξει η κατάσταση αυτή.  Πλέον δε μας αγγίζουν οι  θεωρίες, βαρεθήκαμε τις διαπιστώσεις και τις μεγάλες συζητήσεις που δεν καταλήγουν πουθενά.

Η κατάσταση δεν αλλάζει έτσι. Όχι επειδή δεν υπάρχει και δε θα υπάρξει κάποιος ικανός, κάποιος άξιος , κάποιος με πολλή όρεξη για δουλειά. Απλά επειδή δεν υπάρχει μαγικό ραβδάκι για να αλλάξουν όλα σε μια μέρα (ή σε λίγο καιρό τελοσπάντων). Δεν μπορούμε να εναποθέτουμε όλες μας τις ελπίδες, όλες μας τις προσδοκίες σε κάποιον άλλον πέρα από τον ίδιο μας τον εαυτό και από το πόσο δείχνουμε καθημερινά ότι νοιαζόμαστε για τον τόπο μας.

Μένουμε σε μια πανέμορφη περιοχή. Και πρέπει να την αγαπάμε όχι απλά επειδή είναι αισθητικά όμορφη και θα μπορούσε να «τραβήξει» κόσμο για τουρισμό. Πρέπει να την αγαπάμε γιατί είναι ο τόπος μας. Γιατί εδώ μένουμε, γιατί εδώ μεγαλώνουμε τις οικογένειές μας, γιατί αν δεν την φροντίσουμε εμείς που είμαστε κοντά της κάθε μέρα, ποιος θα το κάνει;

Είναι τετριμμένο, γραφικό και κάπως ρομαντικό το να πω ότι χρειάζεται η συνεργασία και η συμμετοχή όλων μας για να γίνει η πόλη μας καλύτερη, για να αλλάξει η κατάσταση που δε μας αρέσει. Αλλά είναι αλήθεια.

Και δεν εννοώ να βγούμε και να αλλάζουμε λάμπες στις κολώνες (γιατί το έχω ακούσει κι αυτό!!), ούτε να μαζεύουμε τους κάδους, ούτε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας. Εννοώ να σκεφτόμαστε συλλογικά. Να σταματήσουμε να κατηγορούμε τους «ιθύνοντες», χωρίς αυτό, φυσικά, να σημαίνει ότι τους στηρίζουμε. Αυτό που λέω δεν έχει να κάνει με τις αρχές του τόπου. Έχει να κάνει με το να αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί.

Να βάλουμε το λιθαράκι μας όλοι μαζί να κάνουμε τον τόπο μας καλύτερο, να του δείξουμε την αγάπη που του αξίζει. Να λύνουμε τα θέματά μας σαν ομάδα. Να παλεύουμε για τα δικαιώματά μας, αλλά και για τα δικαιώματα του διπλανού μας. Να μάθουμε στα παιδιά μας ότι δεν κατηγορούμε τους άλλους, αλλά ότι τους βοηθάμε. Ότι δεν κατακρίνουμε και δε λοιδορούμε τις απόψεις των άλλων. Μαθαίνουμε να κάνουμε διάλογο, να συζητάμε.  Να σεβόμαστε το διπλανό μας και να προσπαθούμε να καταλάβουμε τον τρόπο που σκέφτεται. Να μην περιθωριοποιούμε κανένα, να μη διαμορφώνουμε με τον τρόπο μας ομάδες «ελίτ» ή προνομιούχες κατηγορίες ανθρώπων. Το ότι «δε ζητάω κάτι για τον εαυτό μου, είμαι πολύ σωστός» κλπ, αλλά θέλω να «πεθάνει η κατσίκα του γείτονα», έχει δείξει ότι μόνο χειρότερη κάνει την κατάσταση.

Είναι μεγάλο θέμα αυτό σίγουρα. Καταρχάς, γιατί ίσως έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε «πολιτικά» και να στηρίζουμε την «παράταξή» μας και τους «ανθρώπους» μας ακόμα κι αν έχουν άδικο. Ίσως πάλι να έχουμε μεγαλώσει έχοντας στο νου μας ότι «φταίει η πολιτεία», «φταίει ο δήμαρχος», «φταίει ο γείτονας». Μπορεί και να ισχύει. Εμείς, όμως, τι κάνουμε;

Μεγάλωσα στο Αιτωλικό, πήγα σχολείο εδώ και ζω στο Αιτωλικό τα τελευταία 14 χρόνια. Και επέστρεψα από την Αθήνα όπου σπούδαζα, γιατί το επέλεξα. Γιατί ήθελα τα παιδιά μου να μεγαλώσουν όπως κι εγώ. 

Αυτό που έχω μάθει, λοιπόν, μεγαλώνοντας είναι ότι με το να αραδιάζουμε όλα τα αρνητικά που έχουν γίνει σε ένα τομέα  και όλα τα προβλήματα που υπάρχουν, το μόνο που κάνουμε είναι ρεπορτάζ. Δε βοηθάμε τον τόπο, όμως. Πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας και στο διπλανό μας την ερώτηση «τι κάνουμε;». Πώς λύνεται το πρόβλημα που έχει προκύψει;

Δεν μπορούμε να πετάμε σκουπίδια στη λιμνοθάλασσα ή και στο δρόμο και μετά να διαμαρτυρόμαστε ότι οι κάδοι δεν αδειάζουν συχνά. Δεν μπορούμε να παρκάρουμε πάνω στο πεζοδρόμιο και μετά να κάνουμε φασαρία στον άλλον που πάρκαρε λίγο παρακάτω με τον ίδιο τρόπο!  Ή να κάνουμε μήνυση στο μαγαζί που βάζει δυνατά μουσική, χωρίς να έχουμε κάνει έστω και μια προσπάθεια να συνεννοηθούμε πρόσωπο με πρόσωπο με τον ιδιοκτήτη του μαγαζιού. Η λίστα με τα παραδείγματα δεν τελειώνει…

Οι αλλαγές στον κόσμο συμβαίνουν από μέσα, σε κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, καθώς εκείνος δουλεύει για να υπερβεί το εγώ του. Διάβασα κάποια στιγμή ότι ο κόσμος μας είναι ένα καλοστημένο θεατρικό σκηνικό γεμάτο ένταση, η οποία, από τη μια, μας παρασέρνει συναισθηματικά, αλλά παράλληλα μάς εξελίσσει. Πρέπει, όμως, να έχουμε στο νου μας ότι δεν είμαστε ούτε το σκηνικό, ούτε ο ηθοποιός. Κάνουμε ένα βήμα πίσω, κοιτάζουμε από μακριά και αποδεχόμαστε την πραγματικότητα. Όταν δεν μπορείς να αλλάξεις κάτι, αλλάζεις αυτό που μπορείς. Μπορεί να μη γίνεται να κάνεις κάτι απέναντι στις αδικίες των λίγων απέναντι στους πολλούς όμως μπορείς να επηρεάσεις κι άλλους να σκεφτούν όπως εσύ. 

«Το πρόβλημα δεν λύνεται με τον ίδιο τρόπο που δημιουργήθηκε», 
είχε πει ο Albert Einstein. 
Ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει καλύτερος μέσα από το εγώ.

[ΥΓ. Το άρθρο αυτό – πάντα επίκαιρο τελικά- το έγραψα το 2018 και δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στην τοπική εφημερίδα ΤΑ ΓΙΟΦΥΡΙΑ, στο πρώτο τεύχος της επανακυκλοφορίας της το Μάρτιο του 2018]

Βάσω Ζ. Νικολογιάννη