Η ιδέα για το άρθρο αυτό δόθηκε από μια πρόσφατη συζήτηση που είχα σχετικά με την εικόνα της εξουσίας όσον αφορά τους αστυνομικούς και την κυβέρνηση. Σκέφτηκα, λοιπόν, να γράψω για αυτή την περιβόητη σχέση πολίτη και εξουσίας. Πώς θα “δουλέψει” αυτή η σχέση;

Τα πρόσφατα δημοσιεύματα για το διπλό, “παράλληλο” σύστημα καταγραφής των κρουσμάτων από τον ΕΟΔΥ κλόνισε την εμπιστοσύνη των πολιτών στην εξουσία και στο κατά πόσο η Επιτροπή των Λοιμωξιολόγων στο υπουργείο Υγείας και το Μαξίμου ανακοινώνουν όντως τα ημερήσια πραγματικά κρούσματα. 
Αυτή η αμφιβολία στην ορθότητα των δημοσιευμένων στοιχείων είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πόσο δύσκολο είναι πχ για τους πολίτες να στηρίξουν την κυβέρνηση, να αναλάβουν αυτή την περίφημη ατομική ευθύνη: “Δεν της έχουμε εμπιστοσύνη ότι ξέρει τι κάνει, δεν πιστεύουμε ότι μας λέει την αλήθεια. Δεν μπορεί από τη μια να μας κουνάει το δάχτυλο για την ατομική μας ευθύνη και από την άλλη να μας αφήνει να νιώθουμε εκτεθειμένοι στην πανδημία”. 

Την εμπιστοσύνη δεν τη ζητάς. Την κερδίζεις. 

Ο αστυνομικός που απαιτεί συμμόρφωση στο γράμμα του νόμου, θα πρέπει να εξετάζει την ουσία όταν πρόκειται πχ να δώσει “covid πρόστιμο” σε κάποιον. Δεν πρέπει να είναι τιμωρητικός, ούτε να κάνει επίδειξη της δύναμής του. Οφείλει να σεβαστεί ότι σε έναν άδειο δρόμο, κάποιος δε φόρεσε μάσκα ή ότι κάποιος ξέχασε την ταυτότητά του στο σπίτι ή ότι μια γιαγιά δεν κατάφερε να στείλει μήνυμα εξόδου. Εξυπακούεται, βέβαια, ότι πρέπει να είναι ενημερωμένος για τη νομοθεσία. Δεν μπορεί ο αστυνομικός να θεωρεί ότι μια καταγγελία έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από τον ίδιο το νόμο.

θα κάνω κι αυτή την παρένθεση εδώ. Δυστυχώς, όσον αφορά τους αστυνομικούς, υπάρχει συχνά μια αρνητική προκατάληψη εναντίον τους που δε βοηθά τους πολίτες να τους σεβαστούν. Είναι άδικο, βέβαια, να τους παίρνει όλους η μπάλα. Δεν είναι όλοι οι αστυνομικοί αυταρχικοί ή βίαιοι. Υπάρχουν εξαιρετικοί άνθρωποι με πραγματική παιδεία και ηθική, δίκαιοι και αξιοπρεπείς.

Φυσικά, στη διαχείριση των καταστάσεων και των περιστατικών από την αστυνομία παίζει ρόλο και η βασική γραμμή που έχουν εντολή να ακολουθήσουν. Η άνωθεν εφαρμογή μιας σκληρής τακτικής δεν αφήνει πάντα περιθώρια για ελιγμούς. 

Ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη δεν επιβάλλονται. Κερδίζονται. 

Η εξουσία συχνά μειώνει την ικανότητα ενός ατόμου να βλέπει τα πράγματα από τη σκοπιά ενός άλλου ατόμου.

Επιπλέον, οι έχοντες εξουσία έχουν την τάση να επικεντρώνονται στους δικούς τους στόχους και μπορεί να μην ενδιαφέρονται για τις ανάγκες των άλλων, να είναι λιγότερο πρόθυμοι να συμβιβαστούν και συνήθως βασίζονται σε στερεότυπα όταν παίρνουν αποφάσεις.

Χρειάζεται να έχουν αναπτυγμένη ενσυναίσθηση, ισχυρή ηθική ταυτότητα. Οι μεγάλοι ηγέτες το καταφέρνουν αυτό.

Πράγματι, οι άνθρωποι που έχουν την τάση να είναι καλοί, και είναι καλοί, χρησιμοποιούν την εξουσία τους για το καλό. Χρειαζόμαστε τα οφέλη της εξουσίας για να προχωρήσουμε στη ζωή και να αναλάβουμε την ευθύνη, αλλά πρέπει να ελαχιστοποιήσουμε το μειονέκτημα και την εγωκεντρική εστίαση, λέει ο  κοινωνικός ψυχολόγος Adam Galinsky.

Βάσω Ζ. Νικολογιάννη