Κάποια πράγματα για να τα καταλάβεις καλύτερα πρέπει να τα βιώσεις, όχι απαραίτητα από την ίδια σκοπιά με τον άλλο, αλλά από αυτή που σου ταιριάζει. Άλλωστε η ουσία δεν είναι να νιώθεις το ίδιο συναίσθημα με κάποιον άλλο για την ίδια πράξη, αλλά να αισθανθείς την ίδια ένταση που βιώνει ένας τρίτος σε κάποια του αλληλεπίδραση. Ακαταλαβίστικο, κακή σύνταξη, λάθος επιλογή λέξεων και ασύνδετες φράσεις και προτάσεις, πάνω κάτω αυτό συμβαίνει με το παραπάνω που μόλις έγραψα. Θα προσπαθήσω να τα πάω καλύτερα στη συνέχεια.
Ας μιλήσουμε για την εξάρτηση και πως την αντιλαμβάνομαι εγώ. Καπνίζω πολλά χρόνια, είναι δεδομένο ότι είμαι εθισμένος στη νικοτίνη. Για όσους δεν καπνίζουν, εκτός από ένα μεγάλο μπράβο δεν έχω κάτι άλλο να τους πω. Το γεγονός ότι τελειώνει σιγά σιγά ο καπνός στο πακέτο είναι σαν την κλεψύδρα. Λιγοστεύει ο χρόνος σου μέχρι να αγοράσεις καινούργιο πακέτο. Δεν συζητάμε το πόσο απαράδεκτος είμαι που καπνίζω, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Είτε είναι επιλογή μου, είτε προέκυψε από… χαζομάρα, δεν παύει να ζημιώνομαι εγώ και δυστυχώς όσοι είναι στον ίδιο χώρο μαζί μου και δεν είναι καπνιστές. Τους… ομοϊδεάτες μου δεν τους λυπάμαι, τα ίδια χάλια με μένα είναι.
Αυτό το «άγχος» που νιώθεις όταν αδειάζει ο καπνός, αυτή η ανασφάλεια ότι μπορεί και να ξεμείνεις από τσιγάρο κάποια στιγμή της μέρας, αυτό το πράγμα νομίζω ότι είναι η εξάρτηση. Προφανώς και οι γιατροί και η επιστήμη έχουν εξηγήσει τι ακριβώς είναι η εξάρτηση, τι κάνει στον άνθρωπο, ποιες ουσίες την προκαλούν και τέτοια λαμπρά. Από ναρκωτικές ουσίες (όπως είναι η νικοτίνη) μέχρι φαγητό. Από ψώνια και αγορές μέχρι το… ρεύμα! Η εξάρτηση, η κακώς εννοούμενη εξάρτηση γιατί το φαγητό για παράδειγμα είναι και βασική ανάγκη, υπάρχει σε άπειρα πράγματα. Αν πειστεί το μυαλό ότι έχεις απαραίτητη ανάγκη ένα κουβά χώμα τότε άντε να το αλλάξεις μετά. Δεν είναι καθόλου εύκολο, υπάρχει κόσμος εκεί έξω που δεν πίνει νερό στη μορφή που το ξέρουμε γιατί έχει κάπου… σκαλώσει ο εγκέφαλός του. Δεν είναι αστείο, είναι πέρα για πέρα αληθινό.
Η εξάρτηση μπορεί να πηγάζει από κάποιο κενό, πνευματικό ή σαρκικό, που πρέπει να καλυφθεί με έναν οποιοδήποτε τρόπο. Στο σαρκικό κομμάτι ανήκουν προφανώς τα άτομα που έχουν δυσκολία στην κίνηση ή στην ομιλία και χρειάζονται την ανάλογη βοήθεια για να ανταπεξέλθουν. Εδώ είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση ως προς την ανάγκη αλλά και πάλι η γενική ουσία του κειμένου είναι πάνω κάτω η ίδια. Το πνευματικό κενό είναι αυτό που… χαλάει την πιάτσα.
Νιώθεις οτι θες ορισμένα πράγματα κι ας γνωρίζεις ότι δεν τα έχεις καμία ανάγκη. Μπερδεύουμε το ίδιο το μυαλό μας σχετικά με εκείνα που χρειαζόμαστε και εκείνα που θέλουμε. Και καταλήγουμε σε αυτά που νιώθουμε ότι χρειαζόμαστε και ότι αν δεν τα έχουμε τότε έχουμε πρόβλημα. Για παράδειγμα ένας τοξικομανής νιώθει την ανάγκη να… φτιαχτεί για να μην νιώθει πόνο. Ένα πόνο που ο ίδιος προκάλεσε στον εαυτό του, μόνος του δημιούργησε αυτή την ανάγκη και διέλυσε το κορμί και το μυαλό του. Γιατί μπορεί όντως να πονάει όταν στερείται αυτό που νιώθει ότι τον ηρεμεί, αλλά και πάλι αν εκπαιδεύσει το μυαλό του να μην το χρειάζεται τότε μπορεί να ξεφύγει από αυτήν την κόλαση.
Άλλη περίπτωση είμαστε εμείς οι καπνιστές. Τόσες καμπάνιες κατά του τσιγάρου, τόσες και τόσες συμβουλές από γιατρούς, αρρώστιες από το τσιγάρο, μόνο κακό από το τσιγάρο. Κι όμως αν τελειώσει το πακέτο και έχουν κλείσει όλα τα περίπτερα γύρω σου, τότε σε πιάνει μια μελαγχολία λες και χάνεις τη γη κάτω από τα πόδια σου. Έρχεται ο εκνευρισμός, γίνεσαι εριστικός και δεν ευχαριστιέσαι με τίποτα. Και όλα αυτά επειδή -άκουσον άκουσον!!- δεν θα… καπνίσεις για ένα βράδυ. Το ότι το βλέπουμε παντού γύρω μας, άντρες, γυναίκες, μικροί, μεγάλοι, όλοι καπνίζουν και έτσι δεν νιώθουμε ένοχοι για την αμαρτία που πράττουμε κατά του εαυτού μας. Άσε που είναι και αυτό το εγωιστικό, «σε μένα κάνω κακό, πειράζει κανέναν;», οπότε σηκώνεις τα χέρια ψηλά και αυτά τα λόγια είναι από έναν καπνιστή.
Το καλύτερο παράδειγμα από όλα είναι το ρεύμα! Είναι κάτι το οποίο το έχουμε όλοι, το χρησιμοποιούμε για να κάνουμε σχεδόν το οτιδήποτε, χωρίς αυτό δεν μπορούμε να… υπάρξουμε! Σκέψου τι νιώθεις κάθε φορά που έχει διακοπή ρεύματος και είσαι στο σπίτι σου. Ανήμπορος να κάνεις κάτι, ούτε να μαγειρέψεις, ούτε να ζεστάνεις νερό, ούτε να δεις -αν είναι νύχτα-. Νιώθεις τόσο μικρός, κάθεσαι σε μια γωνιά και περιμένεις κάποιος να κάνει κάτι, κάποιος να φέρει πίσω το ρεύμα, κάποιος να σε ξαναζωντανέψει. Είναι η απόλυτη σχέση ανθρώπου και εξάρτησης, ίσως πιο δυνατή από κάθε άλλη. Αλλά είναι και το πιο απλό παράδειγμα για να καταλάβει ο οποιοσδήποτε τι θα πει στέρηση σε κάθε τι. Όπως ακριβώς νιώθεις όταν δεν έχεις ρεύμα, έτσι ακριβώς νιώθει ο κάθε ένας που… στερείται αυτό που θέλει. Έχει μπολιαστεί η ίδια μας η ζωή από τέτοιου είδους εξαρτήσεις με παράλληλες στερήσεις. Από την ώρα που γεννιόμαστε, θέλουμε φροντίδα και προσοχή για να επιβιώσουμε και να ανταπεξέλθουμε στη ζωή. Και στα τελειώματα της ζωής μας, τουλάχιστον στη φυσική της ροή και όχι με αντίπαλο κάποια αρρώστια ή ατύχημα, πάλι θέλουμε φροντίδα, πάλι εξαρτόμαστε από κάποιον άλλο.
Στις παραπάνω τελευταίες δύο περιπτώσεις έχουμε σαρκική εξάρτηση, σχεδόν υποχρεωτική σαρκική εξάρτηση τουλάχιστον στον κόσμο που έχουμε φτιάξει για να ζούμε. Τα πάντα είναι μέσα στο μυαλό μας, δεν μπορούμε ούτε να φανταστούμε τι μπορούμε να κάνουμε αν το βάλουμε στόχο. Κυριολεκτικά τα πάντα! Κι από τη στιγμή που η πλειοψηφία των εξαρτήσεων πηγάζει από το μυαλό και όχι από το σώμα, τότε αυτομάτως μπορούμε να τις εξαλείψουμε όλες. Απίθανο; Δύσκολο; Σίγουρα! Αυτή είναι η ουσία όμως. Το εύκολο μπορεί να μην το κάνουμε όλοι αλλά ΟΛΟΙ μπορούμε να το κάνουμε. Το δύσκολο όμως το κάνουν ελάχιστοι οπότε ακόμα πιο ΛΙΓΟΙ θα μπορέσουν να το καταφέρουν. Το κρίμα είναι να μην προσπαθήσεις καν, να μην κάνεις το οτιδήποτε για να… ελευθερωθείς από τα πάθη των εξαρτήσεων και τη δέσμευση της στέρησης.
Μιχάλης Βελτσίστας
