Η Ελιά Καλαμών (Kalamata olives) αναγνωρίστηκε επίσημα ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) στις 21 Ιουνίου 1996 με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ) στις 12 Ιανουαρίου 2012 αιτήθηκε την κατάργηση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.
Επιχειρηματολογώντας η ΠΕΜΕΤΕ υποστηρίζει ότι από τη συνολική παραγωγή των 90.000 τόνων, στη Μεσσηνία παράγεται μόνο το 3% της ποικιλίας ελιά Καλαμών, στη Φθιώτιδα το 18%, στη Λακωνία το 28%, στην Αιτωλοακαρνανία το 44% και στους υπόλοιπους νομούς το 7%. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία της ΠΕΜΕΤΕ σημασία δεν έχουν τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που οφείλονται σε γεωγραφικούς παράγοντες, αλλά η ποσότητα που παράγεται.
Το Φεβρουάριο του 2018, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Βαγγέλης Αποστόλου, κατά την ομιλία του στο 9ο Περιφερειακό Συνέδριο για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση στη Δυτική Ελλάδα ανακοίνωσε ότι η «Ελιά Καλαμάτας» θα ενταχθεί στον Εθνικό Κατάλογο ως συνώνυμο ποικιλίας ελιάς, ώστε να διευκολύνεται η εξαγωγή του προϊόντος στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά: “Σε ότι αφορά την εμπορία του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας συνολικά 21 επιχειρήσεις έχουν πιστοποιηθεί από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για την επεξεργασία -συσκευασία- εμπορία προϊόντος ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και η πιστοποιούμενη ποσότητα ανήλθε το 2011 σε 190 τον., το 2012 σε 53 τον., το 2014 σε 233 τον. και το 2015 σε 277 τον.Οι εξαγωγές των υπόλοιπων προϊόντων «Kalamata olives» αντιμετωπίζουν την τελευταία πενταετία πολλά προβλήματα όπως αποσύρσεις προϊόντων, σε συσκευασίες καταναλωτή, στην Ευρωπαϊκή αγορά, μη έκδοση πιστοποιητικού ελεύθερης διακίνησης για τις αγορές των Τρίτων χωρών, από ορισμένες ελεγκτικές υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ και ερωτήματα, για τα οποία εκκρεμούν απαντήσεις, σχετικά με τη νομιμότητα κυκλοφορίας των προϊόντων αυτών, τα οποία υποβάλλονται από ελεγκτικές αρχές άλλων κ-μ της Ε.Ε αλλά και από Πρεσβείες μας.Όπως αντιλαμβάνεστε τα παραπάνω προβλήματα δημιουργούν ευκαιρίες στους διεθνείς ανταγωνιστές μας για να καλύπτουν τα «κενά» αυτά της αγοράς με δικά τους προϊόντα που τα ονομάζουν πολλές φορές «Kalamata olives».Αιτία για τη δημιουργία αυτών των προβλημάτων είναι η υιοθέτηση της άποψης ότι το «Kalamata olives» είναι μετάφραση του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και κατ’ επέκταση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται χωρίς την ένδειξη ΠΟΠ ή το ενωσιακό λογότυπο.Με γνώμονα την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης όσον αφορά στο ζήτημα της συνύπαρξης της Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης «Ελιά Καλαμάτας» και του εμπορικού τύπου με την ένδειξη «Κalamata Olives», το Υπουργείο μας ξεκίνησε, εδώ και ενάμιση χρόνο περίπου, έναν διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς προτείνοντας την εγγραφή στον εθνικό κατάλογο της «Καλαμάτας» ως συνώνυμου ποικιλίας ελιάς.”
Ο Σύλλογος Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων ΠΟΠ (ΣΥΜΕΠΟΠ) προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της υπουργικής απόφασης Αποστόλου του Φεβρουαρίου 2018: “Η απόφαση προέβλεπε τη χρήση του κατοχυρωμένου ως ΠΟΠ όρου Καλαμάτα σαν συνώνυμο της ποικιλίας Καλαμών. Είναι μια κατάσταση που έχει δημιουργήσει πληθώρα προβλημάτων σε όλη πλέον τη χώρα, διότι δεν είναι μόνο ότι συμπαρασύρει τη ζώνη του ΠΟΠ που είναι η Μεσσηνία, αλλά συμπαρασύρει καθοδικά όλη την ελιά Καλαμών, μιας και δυνάμει της συγκεκριμένης απόφασης οποιοσδήποτε εντός κι εκτός Ελλάδας μπορεί να διακινεί ελιές Καλαμών με την εμπορική ονομασία Kalamata Olives. Και το ζήτημα είναι ότι η εφαρμογή της συγκεκριμένης απόφασης έχει δημιουργήσει και πρόβλημα στους τυποποιητές που εντάσσονται στο σύστημα του ΠΟΠ, μιας και ο αρμόδιος φορέας ο Agrocert δημιουργεί σύνθετα ζητήματα στο πώς θα πρέπει να διακινούν τις υπόλοιπες ελιές Καλαμών, που διακινούν εκτός ΠΟΠ, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι εφαρμόζεται στον υπόλοιπο πλανήτη. Αυτός ο κραδασμός, αυτή η εμπορική σύγχυση που έχει δημιουργηθεί, όλα ξεκινάνε από την υπουργική απόφαση. Η υπουργική αυτή απόφαση είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να καταρριφθεί, διότι με το άρθρο 13.2 του κανονισμού 1151 που κατοχυρώνει τα προϊόντα ΠΟΠ, απαγορεύεται όρος που είναι κατοχυρωμένος ως ΠΟΠ να χρησιμοποιείται σαν συνώνυμο ποικιλίας. Αυτό είναι που ζητάμε, τη νομιμότητα και να εφαρμοστεί το δίκαιο”.
