Η πανδημία μας έχει δώσει πολλά μαθήματα και μας ταρακούνησε σε πολλά ζητήματα στην καθημερινότητά μας και όχι μόνο. Άλλαξε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αντιμετωπίζουμε τη ζωή μας και τη ζωή των ανθρώπων που έχουμε στην ευθύνη μας.


– Μας έμαθε ότι αυτός ο αγώνας που δίνουμε καθημερινά όντως θα μας αλλάξει τη ζωή.

– Μας έμαθε ότι μόλις περάσουν όλα, δε θα είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι.

– Μας έμαθε ότι σε αυτή την αβεβαιότητα που ζούμε, πρέπει να περιορίσουμε τους άγνωστους παράγοντες που μας προκαλούν άγχος.

– Μας έμαθε ότι πρέπει να βάζουμε προτεραιότητες στη ζωή μας. Να βρούμε τα σημαντικά, να μείνουμε στα ουσιώδη.

– Μας έμαθε ότι οι πανδημίες δεν τελειώνουν από τη μια μέρα στην άλλη. Σβήνουν σταδιακά.

– Μας έμαθε ότι η έρευνα και η σωστή ενημέρωση των πολιτών για την πανδημία και τα εμβόλια δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα. Οι πολίτες δεν έχουν πειστεί ότι ο κίνδυνος να νοσήσουν πολύ σοβαρά ή και να πεθάνουν από τον κορωνοϊό είναι πάρα πολύ μεγαλύτερος απ’ ότι από το εμβόλιο.

– Μας έμαθε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική συναισθηματική ωριμότητα και διαφορετικό αυτοέλεγχο. Όσοι δεν μπορούν να αντέξουν μια κατάσταση διαρκών εναλλαγών, αρνούνται τα δεδομένα, την πραγματικότητα και τις επιστημονικές ενημερώσεις και ξεκινάνε να πιστεύουν παρανοϊκά σενάρια και θεωρίες συνωμοσίες.

– Μας έμαθε ότι η πρωτοβάθμια περίθαλψη στη χώρα μας χρειάζεται στήριξη.

– Μας έμαθε ότι στην Ελλάδα -ακόμα και στα θέματα υγείας, ακόμα και στα θέματα ζωής και θανάτου- υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: αυτοί που έχουν τον τρόπο τους και αυτοί που “εξαρτώνται από την εργασία τους” για να ζήσουν. Αυτοί που θα νοσηλευτούν σε περίπτωση που χρειαστεί και θα εμβολιαστούν και πρώτοι πρώτοι κι αυτοί που μπορεί να πεθάνουν περιμένοντας ένα κρεβάτι ΜΕΘ.

– Μας έμαθε ότι οι ανισότητες σκοτώνουν. Όλες οι μελέτες παγκοσμίως για την ταξική διαστρωμάτωση της πανδημίας δείχνουν ότι οι φτωχοί, οι φυλετικές μειονότητες και οι ανάπηροι αρρωσταίνουν και πεθαίνουν πολλές φορές περισσότερο από τους πλούσιους. 

– Μας έμαθε ότι πολλοί συμπολίτες μας – οι απολυμένοι, άνεργοι, οι φτωχοί, τα παιδιά, τα άτομα με ειδικές ανάγκες – δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια απροσδόκητη καταστροφή.

– Μας έμαθε ότι η αντιμετώπιση των ανισοτήτων δεν αποτελεί απλώς θέμα δικαιοσύνης. Είναι θέμα ζωής.

– Μας έμαθε ότι είμαστε όλοι ευάλωτοι, δεν είμαστε άτρωτοι, αθάνατοι. Μάθαμε ότι ένας αόρατος μικροοργανισμός μπορεί να διαλύσει όλη αυτή τη φαινομενική ευτυχία από τον καταναλωτισμό και την ατομοκεντρική άποψή μας για τη ζωή.

– Μας έμαθε ότι η αλληλεγγύη είναι βασική αξία στη ζωή μας. Σε επίπεδο κοινωνιών, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών επέδειξε αυτή την περίοδο υπευθυνότητα, ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη. Η φυσική απόσταση που κρατάμε για να προφυλάξουμε τους άλλους και να προστατεύσουμε τους πιο ευάλωτους αποτελεί την καλύτερη έκφραση της κοινωνικής συνεργασίας και της έγνοιας για τον άλλο.

– Μας έμαθε ποιοι συμπολίτες μας μάς κρατούν όρθιους. Σ’ αυτή την κρίση μάθαμε ποιες είναι οι δουλειές χωρίς τις οποίες μια πόλη δεν μπορεί λειτουργήσει. Μάθαμε ποιοι είναι όλοι εκείνοι οι αόρατοι εργαζόμενοι, οι «βασικοί εργαζόμενοι» όπως αποκαλούνται, χωρίς τους οποίους πολλοί από εμάς τους υπόλοιπους δεν θα μπορούσαμε να επιβιώσουμε. Προσέξαμε για πρώτη φορά τόσο έντονα όλους εκείνους και εκείνες που δεν μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι και που πρέπει να πάνε κάθε μέρα στη δουλειά τους, συχνά χωρίς προστατευτικά μέσα: υπάλληλοι σουπερμάρκετ, όσοι παράγουν, μαζεύουν και μεταφέρουν τα τρόφιμα, οδοκαθαριστές, ντελιβεράδες, ταχυδρόμοι, εργάτες, υγειονομικό προσωπικό. Όλους εκείνους και όλες εκείνες που εκπροσωπούν τη συλλογική δράση που μας σώζει, και που είχαν υποτιμηθεί στο όνομα του κέρδους, λαμβάνοντας πολύ χαμηλούς μισθούς.

– Μας έμαθε ότι ειδικά οι συμπολίτες μας που εργάζονται στα νοσοκομεία (γιατροί και νοσηλευτές, διοικητικοί, καθαρίστριες, μάγειροι, οδηγοί και μεταφορείς στα ΕΚΑΒ), οι οποίοι βλέπουν, γνωρίζουν και υφίστανται τα πάντα, είναι οι πραγματικοί ήρωές μας.

Μας έδωσε, όμως, και πολιτικά μαθήματα.

– Μας έμαθε ότι ο πρωθυπουργός της χώρας είναι αναξιόπιστος και εκτός πραγματικότητας. (πρώτο και βασικό πολιτικό μάθημα)

– Μας έμαθε ότι όταν η κυβέρνηση ενδιαφέρεται περισσότερο για την εικόνα της προς τα έξω παρά για την ουσία, η κατάσταση για τους πολίτες γίνεται επικίνδυνη. (και δεν είμαι καθόλου υποκειμενική)

– Μας έμαθε ότι δεν υπάρχει κανένας προγραμματισμός για τη διαχείριση της πανδημίας, με τα συνεχή καψόνια για το άνοιγμα-κλείσιμο σχολείων, λιανεμπορίου κλπ.

– Μας έμαθε ότι οι πολίτες σκεφτόμαστε πολιτικά και κομματικά: ακόμα κι αν πεθαίνουμε χωρίς στοιχειώδη νοσηλεία, στις επόμενες εκλογές θα ψηφίσουμε πάλι ΝΔ με το βολικό υποθετικό (και εξωπραγματικό) σενάριο “γιατί ο Τσίπρας τι θα έκανε καλύτερα;”. 

– Μας έμαθε ότι η ατομική ευθύνη μας στην πραγματικότητα είναι η εύκολη δικαιολογία για την ανεπάρκεια των ουσιαστικών μέτρων και την απόκρυψη της έλλειψης κρατικής ευθύνης. Το «όλοι μαζί τα φάγαμε» έχει γίνει «όλοι μαζί πρέπει να πληρώσουμε το κόστος της πανδημίας». Αλλά το μεγάλο βάρος θα το σηκώσουν οι φτωχότεροι, οι άνθρωποι της επισφαλούς εργασίας, οι μικρο-επαγγελματίες και αυτο-απασχολούμενοι που ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Οι πλούσιοι και οι φίλοι της εξουσίας θα συνεχίσουν να πλουτίζουν.

– Μας έμαθε ότι οι πολιτικές που εφαρμόζονται για τον έλεγχο τέτοιων κρίσεων δημόσιας υγείας χρήζουν σημαντικών αναπροσαρμογών. Λάθη και παραλείψεις συνέβαλαν στην εξάπλωση του ιού.

– Μας έμαθε ότι δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τις ειδήσεις και εκπομπές της τηλεόρασης. Πόσο γρήγορα σταμάτησαν οι αναφορές στις καταστροφικές επιπτώσεις του χιονιά που έφερε η «Μήδεια» στη δυτική Αττική (που είχε και επτά θύματα) ή των πλημμύρων στην Καρδίτσα; Πώς σχολίασαν την πυρκαγιά στις Μυκήνες και τη μαυρισμένη Πύλη των Λεόντων; Πώς παρουσίασαν το τροχαίο έξω από τη Βουλή; Το θέμα Λιγνάδη; Πόσο γρήγορα εξαφανίστηκε το θέμα της επιστροφής των Ελγινείων για το οποίο ο πρωθυπουργός δεν έκανε καμία δήλωση;

– Μας έμαθε ότι η πραγματική ενημέρωση των πολιτών εναπόκειται πλέον στον Τύπο, στο ραδιόφωνο, στο Διαδίκτυο και στα social media. Βέβαια, κι εκεί “οι προστάτες της ελεύθερης ενημέρωσης” δεν σταματούν να παρενοχλούν, ακόμα και να καταφεύγουν στη βία της απροκάλυπτης λογοκρισίας.

Μας άλλαξε ήδη τη ζωή.

– Μας έμαθε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και ότι πάντα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το απρόβλεπτο, για τον άγνωστο παράγοντα Χ που μπορεί να εισβάλλει στην καθημερινότητά μας και να προκαλέσει μεγάλες αλλαγές.  

– Μας έμαθε ότι έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, τις πραγματικές ουσιαστικές αξίες. Ας μην την αφήσουμε να χαθεί μένοντας επικεντρωμένοι σε μικροπολιτικούς εγωισμούς ή φανατικές ιδεοληψίες.

– Μας έμαθε να μην ξεχνάμε ότι η κατάκτηση της ευτυχίας πρέπει να είναι αυτοσκοπός και να περνάμε περισσότερο χρόνο με τους αγαπημένους μας.

Κρατάμε αυτό το τελευταίο σαν φυλαχτό και προχωράμε.

Καλή δύναμη, Ελλάδα.

Βάσω Ζ. Νικολογιάννη