Το Μεσολόγγι πλημμύρισε!!! Γιατί???
Όπως βλέπουμε στη φωτογραφία/χάρτη που επισυνάπτω, η πόλη είναι χτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο που ξεκόβει απ’ τη στεριά και σφηνώνει στη λιμνοθάλασσα.
Με τα μπαζώματα στο υδάτινο μέτωπο, η χέρσος επεκτάθηκε εις βάρος της λιμνοθάλασσας. Ορίζεται πλέον από δυο περιμετρικές οδούς κι ενδιάμεσα σε αυτές το λιμάνι.
Σχηματίζεται ένα τραπέζιο, η μεγαλύτερη πλευρά του οποίου εδράζει στη χέρσο. Οι άλλες τρεις πλευρές άπτονται των υδάτων. Έχουμε έτσι ένα ιδιαίτερα μεγάλο μέτωπο επαφής με τη λιμνοθάλασσα.
Όπως παρατήρησα, παρά την ασυνήθιστα υψηλή παλίρροια που έφερε το φεγγάρι και οι νοτιάδες, η πόλη δεν πνίγηκε από τα νερά της λιμνοθάλασσας. Πνίγηκε από την ασυνήθιστα υψηλή ποσότητα των βρόχινων νερών που έπεσαν.
Δηλαδή, δεν ανέβηκε τόσο η θάλασσα, ώστε να την πνίξει.
Αν εμείς οι άνθρωποι δεν είχαμε κάνει τίποτα πάνω στη μικρή χερσόνησο, ούτε κτίρια, ούτε δρόμους, ούτε αυλάκια, ούτε, ούτε… τότε τα βρόχινα νερά, όσα κι αν έπεφταν, θα στράγγιζαν τριγύρω, ακολουθώντας τη φυσιολογική τους πορεία.
Δε στράγγισαν όμως. Aπεναντίας, εγκλωβίστηκαν. Για την ακρίβεια, τα εγκλωβίσαμε με τα έργα μας. Κατόρθωμα! Τόσα έργα, τόση επιστημοσύνη, τόσα μέσα, στην ιστορική Ιερά Πόλη! Μια σειρά απλών παρατηρήσεων και συλλογή δεδομένων αρκεί να οδηγήσει σε κάποια συμπεράσματα και να απαντήσει στο γιατί.
Δηλαδή:
– Η στράγγιση των όμβριων δεν γίνεται εκ της φυσικής τους οδού, αλλά γίνεται απέλπιδα ή και βλακώδης θα έλεγα προσπάθεια να συλλεγούν όλα σε ένα τσιμενταύλακο στην ανατολική πλευρά. Έχουμε γύρω από τον πολεοδομικό ιστό τουλάχιστον 220 μοίρες ορίζοντα επαφής με τη λιμνοθάλασσα, αλλά εμείς επιμένουμε να τα στραγγίζουμε σε ένα αυλάκι που τα οδεύει κάπου μακρύτερα.
– Το ενεργειακό κόστος συλλογής και μεταφοράς στο αυλάκι αυτό είναι τεράστιο. Τα αντλιοστάσια πολύ ενεργοβόρα και η ΔΕΥΑΜ καταχρεωμένη στη ΔΕΗ.
– Το αυλάκι δεν τραβάει. Έτσι μας λένε. Καλή δικαιολογία. Πράγματι, δεν τραβάει. Γιατί όμως?
α) Τη δεκαετία του ’90 έγινε μπάζωμα μιας έκτασης στο έλος ανατολικά της πόλης, ακριβώς μπροστά από το στόμιο εκβολής των όμβριων υδάτων που μεταφέρει ο τελικός αύλακας στράγγισης. Εκεί, σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, στοιβάχτηκαν Ρομά κι έτσι, οι ευγενείς, άρχοντες, νοικοκυραίοι της εκλεκτής φυλής, ξεφορτώθηκαν καμπόσους από αυτούς από τον αστικό ιστό. Το μπάζωμα στένεψε και δυσκολεύει την απρόσκοπτη ροή/εκβολή.
β) Ακριβώς πάνω στο σημείο εκβολής των όμβριων, εκβάλει επίσης το μεγάλο ρέμα Κολοβρός. Το ορμητικά νερά του Κολοβρού κινούνται κάθετα σε γωνία περίπου 90 μοιρών με τον άξονα κίνησης των ομβρίων. Η κατωφέρεια που ρέει το ρέμα και οι μεγάλοι όγκοι που κατεβάζει ανακόπτουν την απρόσκοπτη ροή του άξονα των ομβρίων.
γ) Η υδάτινη έκταση στη ΒΑ πλευρά της Κλείσοβας που αποκόπηκε με ανάχωμα από τη λιμνοθάλασσα (Ανατολική Κλείσοβα), επικοινωνεί μέσω διαύλου με την ανοιχτή θάλασσα του Πατραϊκού. Τα νερά της υδατοσυλλογής αυτής, προκειμένου να εκτονωθούν, διατρέχουν μεγάλο μήκος. Από το προαναφερθέν σημείο της εκβολής των όμβριων στη θέση που μπαζώθηκε για τους Ρομά, ως την εκβολή στην ανοιχτή θάλασσα, το μήκος ροής είναι 9χλμ. Αν προστεθεί κι η ενδιάμεση απόσταση των 1400 μέτρων από το τελικό αντλιοστάσιο στο Μοτίβο, ως το έλος με τους Ρομά, τότε, ουσιαστικά, το σύστημα εκβολής των όμβριων του Μεσολογγίου εκτείνεται σε μήκος 10.500 μέτρων, ως την τελική του εκτόνωση στη θάλασσα.
δ) Στο μεσοδιάστημα των 10.500 μέτρων, παρεμβάλλονται εμπόδια, που ανακόπτουν και περιορίζουν το ρυθμό εκτόνωσης, όπως δυο γεφύρια και η πολύ πλούσια βλάστηση. ε) Η ανατολική Κλείσοβα αποτελεί αποδέκτη ρεμάτων, τα οποία μεταφέρουν πολύ μεγάλους όγκους νερών. Παράδειγμα, ο Κολοβρός της Αγριλιάς, με την τεράστια υδρολογική λεκάνη, που εκτείνεται βόρεια ως την ψηλότερη κορυφή του Αράκυνθου Γρεβενό. Αν τα ρέματα κατεβάσουν μεγάλους όγκους, η στάθμη ανέρχεται αφύσικα. Τότε, ο ρυθμός εκροής στη θάλασσα είναι μικρότερος του ρυθμού εισροής, επομένως, η στάθμη του συστήματος ανέρχεται αφύσικα.
ε) Το τελικό στόμιο εκβολής του συστήματος στο Δίαυλο στον Πατραϊκό μπαζώνεται εκ του φυσικού με μεταφορά αδρανών υλικών από τα επιπαράλια ρεύματα και τον Εύηνο. Το φαινόμενο αυτό περιορίζει τους όγκους που μπορούν να διέλθουν στη μονάδα χρόνου. Με τα παραπάνω διαπιστώνει κανείς ότι το σύστημα εκτόνωσης των όμβριων, είναι προβληματικό. Η σχεδίαση και κατασκευή του έγινε επί χούντας. Επιλέχθηκε αυτός ο τρόπος με στόχο να μην πέφτει ούτε σταγόνα γλυκό νερό στις υδατοσυλλογές που προορίζονταν για αλυκές. Η εταιρεία Αλυκές ΑΕ επωφελείται σημαντικά από αυτή τη σχεδίαση. Κι εμείς πνιγόμαστε!
Διαπίστωσα το διήμερο της πλημμύρας ότι η γειτονιά Άγιος Παύλος-Μπακαριά επλήγη περισσότερο. Εκτιμώ ότι το ανάχωμα της γραμμής του τραίνου ήταν ένας παράγοντας εγκλωβισμού.
Απαιτούνται τομές/γέφυρες. Δυστυχώς, δε ζούμε πια τον ιστορικό σιδηρόδρομο του Τρικούπη, αλλά “το τραίνο του Βερελή”.
Προτείνω τη συνολική επανασχεδίαση του συστήματος. Είναι υπερβολή να κουβαλάμε με ενεργοβόρα αντλιοστάσια νερά, πχ από την περιοχή του Βυρώνειου και την Πλώσταινα, στην ανατολική πλευρά δίπλα στο 3ο Δημοτικό, με σκοπό αυτά να εκτονωθούν στη θάλασσα μετά από 10.500μ., ενώ δίπλα τους υπάρχει η Κλείσοβα, το αυλάκι επικοινωνίας Κλείσοβας-Πλώσταινας, το λιμάνι και η Πλώσταινα.
Ζούμε σε πλάνη αν νομίζουμε ότι το σύστημα διάθεσης τελειώνει στον τσιμενταύλακα μετά το αντλιοστάσιο. Πρακτικά, τελειώνει μετά από 11 χλμ στον Πατραϊκό.
Ένα άλλο προβληματικό στοιχείο είναι η κακή κατάσταση που έχουν περιέλθει τα αντλιοστάσια. Τα έχουμε πλέον συνηθίσει σε αυτές τις κρίσιμες ώρες να μην δουλεύουν καθόλου ή να δουλεύουν προβληματικά.
Δυστυχώς, ο παρακμιακός κατήφορος αυτής της πόλης συνεχίζεται αδιάλειπτα και με μεγαλύτερη ένταση. Οι δημοτικές αρχές, κάμποσες δεκαετίες τώρα, με λίγες εξαιρέσεις, έχουν φανεί κατώτερες των περιστάσεων.
Η Περιφέρεια και η κεντρική πολιτική σκηνή το έχουν ξεχάσει. Χρόνια τώρα, οι μηχανισμοί αυτοί ζέχνουν σαπίλα.
Έχουμε χρέος απέναντι στην ιστορία μας, στον πολιτισμό και στα παιδιά μας που ξενιτεύονται και θέλουν να φύγουν από εδώ, να αναχαιτίσουμε τον κατήφορο.
Κι οι Αλυκές ΑΕ, επιτέλους, θα πρέπει να κάνουν πίσω. Για αυτές σχεδιάστηκε το σύστημα, που σήμερα αποδεικνύεται αναποτελεσματικό κι επικίνδυνο.
Πνιγόμαστε!
Θα δεχθούν θέλουν δε θέλουν γλυκά νερά.
Μεσολόγγι, 11/12/2021, Γιάννης Ρουσόπουλος (Περιβαλλοντολόγος)
