Στις 18 Ιανουαρίου 1953, πριν ακριβώς 69 χρόνια, η Βολιώτισσα Ελένη Σκούρα (1896-1991) γίνεται η πρώτη Ελληνίδα που εκλέγεται βουλευτής. Γι’ αυτό θέλω να γράψω σήμερα.
Και κάποιοι μπορεί να πουν “πάλι τα ίδια, πάλι να βγουν οι γυναίκες αδικημένες, πάλι αυτά τα φεμινιστικά…”
Ναι, λοιπόν, αυτά τα φεμινιστικά… Γιατί αν δεν υπήρχαν οι γυναίκες που πάλεψαν και παλεύουν για τη βελτίωση της θέσης τους ακόμα δε θα ψηφίζαμε επειδή …έχουμε περίοδο. Στην κυριολεξία:
«Ορισμένα τινά Ελληνικά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας. Σχετικώς με το ίδιον τούτο θέμα διαπρεπέστατος επιστήμων είχεν άλλοτε αναπτύξει από του βήματος της Βουλής το επιστημονικώς πασίγνωστον, άλλως τε, γεγονός ότι παν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός…
Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι’ όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν, τινά δε μετρίαν, τα πλείστα δε σφοδροτάτην και ακατάσχετον, άτε και παντοιοτρόπως εκδηλουμένων και κλιμακουμένων συν τω χρόνω…
Επειδή εν τούτοις αι ημέραι αύται, δεν συμπίπτουν ως προς όλα τα θήλεα, είναι αδύνατον να ευρεθή ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων, ώστε την ευτυχή εκείνην ημέραν να ορίζονται αι εκάστοτε εκλογαί.
Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον». (εφημερίδα «Νέα Ημέρα», 20/03/1928).
Οι γυναίκες βρίσκονται λέει, ορισμένες μέρες του μήνα, σε ανισόρροπη πνευματική κατάσταση οπότε δεν μπορούν να κρίνουν σωστά!!
Μάλιστα, διάβασα online ότι ο συγγραφέας Εμμανουήλ Ροΐδης είχε πει: «Δύο επαγγέλματα αρμόζουν εις τας γυναίκας. Εκείνα της νοικοκυράς και της εταίρας».
Είναι περίεργο πόσο διαφορετικά βλέπουμε τα πράγματα όσο μεγαλώνουμε, πώς αλλάζουν οι απόψεις και τα παλιά μας πιστεύω, πώς κρίνουμε αλλιώς.
Το 1933, οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου σε Δημοτικές Εκλογές, ο πρώτος Δημόσιος χώρος, όπου επετράπη στις γυναίκες να συμμετάσχουν. Επρόκειτο όμως για δικαίωμα εκλέγειν και όχι εκλέγεσθαι, με την 1η ψήφο να έρχεται το 1934.
Τελικά, το δικαίωμα της γυναικείας ψήφου κατοχυρώθηκε στο Σύνταγμα του 1952 (Ν. 2159/1952), το 1953 εκλέγεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, όπως έγραψα παραπάνω, ενώ για πρώτη φορά οι γυναίκες ψήφισαν σε εθνικές εκλογές το 1956. Στην Ελλάδα, η καθυστέρηση στο δικαίωμα ψήφου των γυναικών ήταν μεγάλη.
Το 2001, ψηφίστηκε υποχρεωτική ποσόστωση 1/3 των υποψηφίων στα ψηφοδέλτια των δημοτικών εκλογών και το 2008, η ποσόστωση αυτή επεκτάθηκε και στις βουλευτικές εκλογές.
Όμως, όσο πιο ψηλά τα αξιώματα, τόσο μικρότερη η συμμετοχή.
“Αφού το 50% του πληθυσμού είναι γυναίκες, το ίδιο η πλειοψηφία στα ΑΕΙ, γιατί τόσο μικρή συμμετοχή;” (Καραΐνδρου, 2013)
Τα στερεότυπα, που εξακολουθούν να ισχύουν σε μια ξεκάθαρα πατριαρχική κοινωνία, δημιουργούν μια δυσπιστία στις δυνατότητες των γυναικών -ιδίως στις υψηλότερες θέσεις, αντιμετωπίζουν τη γυναίκα ως εισβολέα σε έναν χώρο που “δεν της ανήκει”, την κρίνουν με αυστηρότητα και την παραμερίζουν, ενώ με διάφορες μεθόδους καθίσταται αόρατη.
Ακόμα και σήμερα, ύστερα από πολλές δεκαετίες αγώνων, οι γυναίκες εξακολουθούν να διαδηλώνουν, να διαμαρτύρονται, να γράφουν και να μιλούν διεκδικώντας τα αυτονόητα δικαιώματά τους.
Ακόμα και τα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν τις γυναίκες στερεοτυπικά, συχνά θίγοντας την αξιοπιστία τους κρίνοντας άσχετα χαρακτηριστικά της προσωπικής τους ζωής και όχι την πορεία τους στον τομέα που δραστηριοποιούνται: “Τι να ξέρει η τάδε για πολιτική, που πηγαίνει κάθε βδομάδα κομμωτήριο;”, “Πώς θα είναι σωστή στη δουλειά της που δεν μπορεί να κρατήσει ούτε τον άντρα της;”… (Αυτό λέγεται, όπως πρόσφατα έμαθα, ad hominem).
Οι γυναίκες γίνονται μάρτυρες της αυξανόμενης πίεσης σε οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον και της δυσκολίας εξισορρόπησης της επαγγελματικής και προσωπικής τους ζωής. Κρίνονται για το τι φορούν, πώς κυκλοφορούν, το χρώμα των μαλλιών τους, τη φωνή τους, την ανατροφή των παιδιών τους, ακόμα και για τη συμπεριφορά του άντρα τους, αφού “ε, καλά, αν δεν ξέρει μια γυναίκα πώς να κρατήσει το σπίτι της…”
Μία ολόκληρη κοινωνία δεν αντιλαμβάνεται το ρατσισμό αυτόν.
Ο φεμινισμός δεν είναι να “χαλάς το σπίτι σου”, ούτε να “παρατάς τον άντρα σου”, “ούτε να μισείς τους άντρες”.
«Ο φεμινισμός», έγραφε η Μαρί Σίαρ το 1986, «είναι η ριζοσπαστική ιδέα ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι». Οι γυναίκες πρέπει να έχουν δύναμη, αυτενέργεια, ελευθερία, να ελέγχουν οι ίδιες το σώμα τους, να είναι ισότιμες με τους άνδρες.
“Οποιαδήποτε γυναίκα και οποιοδήποτε άτομο έχει δικαίωμα να πάει σε όποιο πάρτι θέλει, να φοράει ό,τι θέλει, να φλερτάρει με όποιον θέλει, να κάνει σεξ με όποιον/ους θέλει στο βαθμό που αυτό είναι αποτέλεσμα της ενεργής της συναίνεσης και ούσα σε θέση που μπορεί να την εκφράσει.
Έχει δικαίωμα, λοιπόν, να κάνει οτιδήποτε από αυτά χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανέναν. Δεν έχει κανείς δικαίωμα να τη ναρκώσει και να τη βιάσει, να πράξει οτιδήποτε χωρίς τη συναίνεση της ή να την καταστήσει ανήμπορη να εκφράσει την επιθυμία της.
Το ζήτημα δεν είναι να μην πηγαίνουμε σε πάρτι αλλά να μη ναρκώνουν και να μη βιάζουν σε πάρτι ή οπουδήποτε αλλού. Αυτά οφείλουν να είναι απαράγραπτοι κανόνες που θα διέπουν κάθε τέτοια συζήτηση σε όποιον/α κι αν αφορούν, γιατί δεν υπάρχουν λιγότερο ή περισσότερο θύματα.
Υπάρχουν θύματα και θύτες. Μια ριζική αντίθεση, χωρίς αποχρώσεις και στρογγυλέματα.” (Μαρία Λούκα, popaganda.gr)
Ο μισογυνισμός, από την άλλη, “είναι ένα είδος χωροφυλακής της πατριαρχίας, με βασικό σκοπό την επιβολή της πατριαρχικής νόρμας.
Από το body shaming και το «άντε πήγαινε να πλύνεις τα πιάτα» μέχρι τον βιασμό και τη γυναικοκτονία, ο μισογύνης φωνάζει, απειλεί, εκβιάζει, υποχρεώνει, χειροδικεί και τιμωρεί όσους δεν συμμορφώνονται.
Για τον μισογύνη κάθε «όχι» σημαίνει «ναι».”(Ν. Βρούσαλης, επίκουρος καθηγητής στην Πολιτική Φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο Leiden, Ολλανδία και επισκέπτης αναπληρωτής καθηγητής στο πανεπιστήμιο Aarhus, Δανία)
Δυστυχώς, η χώρα μας η κατάσταση της ισότητας των φύλων δε δείχνει να βελτιώνεται και η πανδημία, απ’ ό,τι φαίνεται, χειροτέρεψε τα πράγματα.
Και δε θα αναφερθώ καν στις γυναικοκτονίες.
Η Ελλάδα για το 2021 βρίσκεται στην 98η θέση στην Ισότητα των Φύλων μεταξύ 156 χωρών, 14 θέσεις κάτω από το 2020 (84η θέση) και 20 θέσεις κάτω από το 2018 (78η θέση). (Παγκόσμιος Δείκτης Ισότητας των Φύλων/Gender Gap Index-Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ για το 2021).
Ο εν λόγω Δείκτης κατατάσσει τις χώρες ανάλογα με το υπολογιζόμενο χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε 4 βασικούς τομείς: υγεία, εκπαίδευση, οικονομία και πολιτική. Στη χώρα μας οι τομείς που εμφανίζεται το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και η οικονομία, ενώ είναι από τις ελάχιστες χώρες που καταφέρνει να έχει καθοδική πορεία!
Οι γυναίκες με τις πολλαπλές ιδιότητές τους και τις δύσκολες ευθύνες που κουβαλούν, παλεύουν με τα θηρία και αγωνίζονται για την αξιοπρέπειά τους, για το σεβασμό στο πρόσωπό τους.
Όμως, όπως γράφει και ο καθηγητής Ν. Βρούσαλης, που ανέφερα παραπάνω, το πρώτο βήμα είναι να οργανώσουμε καλύτερα την αντίσταση.
“Στους σεξιστές πρέπει να αντιμιλάμε και να αντιστεκόμαστε.
Αυτό όμως δεν αρκεί στην περίπτωση του μισογύνη. Εκεί χρειάζεται πιο οργανωμένη απάντηση· δεν σπας τα κλομπς της χωροφυλακής με φωνές.
Ο νόμος δίνει κάποιες λύσεις, ιδιαίτερα σε ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας.”
Πρέπει, όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, να βρούμε με ποιους είμαστε. “Γιατί, αν δεν είμαστε με τις φεμινίστριες, τότε είμαστε με την πατριαρχία: με τους σεξιστές και τους μισογύνηδες και τους βιαστές και τους γυναικοκτόνους.“
(ΠΗΓΗ και περισσότερα για τη φωτογραφία βρείτε εδώ)
Βάσω Ζ. Νικολογιάννη
*Απαγορεύεται ρητά η οποιαδήποτε χρήση, αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, φόρτωση (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά του περιεχομένου του δικτυακού τόπου, χωρίς την προηγούμενη έγγραφη άδεια του etoliko.gr*
