Μιλάμε για τουρισμό για την περιοχή μας και, όπως ξαναγράψαμε, ίσως φαίνεται αστείο σε κάποιους. Ο τουρισμός δεν είναι απαραίτητο φυσικά να έχει σχέση με παραλίες και πλαζ λουόμενων, ούτε με κοσμοπολίτικα beach bars δίπλα στο κύμα. Αν και, αν το καλοσκεφτούμε, η περιοχή μας λόγω της κοντινής της θέσης με το Ιόνιο, μπορεί άνετα να συνδυάσει και αυτό το είδος τουρισμού.

Ειδικά, η περιοχή μας, όμως, έχει σπάνια χαρίσματα που αξίζει κάποιος να δει από κοντά. Σίγουρα, ένα από αυτά -και ίσως το πρώτο με διαφορά- είναι ο οικολογικός τουρισμός, ο τουρισμός που έχει σχέση με τη φύση και τα χαρακτηριστικά του οικοσυστήματος.
Κι εμάς η λιμνοθάλασσα μας το προσφέρει αυτό το δώρο απλόχερα. Σημαντική δουλειά στην αξιοποίηση του συγκεκριμένου στοιχείου στο Αιτωλικό, έχουν κάνει οι σούπερ εθελοντές μας στο λιμανάκι, αλλά και το Messolonghi by locals με όλες τις δράσεις τους, ώστε να φέρουν τον κόσμο πιο κοντά στον τόπο τους.

Αλλά ήθελα να σταθώ σήμερα στο στοιχείο του Πολιτισμού.

Η σύγκλιση τουρισμού και πολιτισμού και το αυξανόμενο ενδιαφέρον των επισκεπτών για πολιτιστικές εμπειρίες φέρνουν μοναδικές ευκαιρίες, αλλά και σύνθετες προκλήσεις για τον τουριστικό τομέα. 

«Οι τουριστικές πολιτικές και δραστηριότητες θα πρέπει να διεξάγονται με σεβασμό στην καλλιτεχνική, αρχαιολογική και πολιτιστική κληρονομιά, την οποία πρέπει να προστατεύουν και να παραδίδουν στις μελλοντικές γενιές. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί στη διατήρηση μνημείων, χώρων λατρείας, αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων, καθώς και στην αναβάθμιση των μουσείων που πρέπει να είναι ευρέως ανοιχτά και προσβάσιμα για τουριστικές επισκέψεις», αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO).

Σύμφωνα με τον ορισμό που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση του UNWTO, στην 22η σύνοδό της (2017), ο Πολιτιστικός Τουρισμός υποδηλώνει «Ένα είδος τουριστικής δραστηριότητας όπου το βασικό κίνητρο του επισκέπτη είναι να μάθει, να ανακαλύψει, να βιώσει και να καταναλώσει τα απτά και άυλα πολιτιστικά αξιοθέατα/ προϊόντα σε έναν τουριστικό προορισμό. 

Αυτά τα αξιοθέατα/προϊόντα σχετίζονται με ένα σύνολο διακριτικών υλικών, πνευματικών, πνευματικών και συναισθηματικών χαρακτηριστικών μιας κοινωνίας που περιλαμβάνει τέχνες και αρχιτεκτονική, ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά, μαγειρική κληρονομιά, λογοτεχνία, μουσική, δημιουργικές βιομηχανίες και τους ζωντανούς πολιτισμούς με τον τρόπο ζωής, την αξία τους συστήματα, πεποιθήσεις και παραδόσεις».

Το Αιτωλικό είναι ένας τόπος που αξίζει να αξιοποιήσει το στοιχείο αυτό. 

Έχουν ήδη εγγραφεί στο εθνικό ευρετήριο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς το πανηγύρι μας και το ψάρεμα με σταφνοκάρι.

Το Εθνικό Ευρετήριο είναι η αποτύπωση στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας με τη μορφή ευρετηρίου. Φιλοδοξεί να αποτελέσει μια έγκυρη και επικαιροποιημένη εικόνα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας με σκοπό να δοθεί ο λόγος στους ίδιους τους φορείς της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (κοινότητες, ομάδες, ακόμα και μεμονωμένα άτομα) προκειμένου να μοιραστούν τη δική τους πολιτισμική εμπειρία με το εγχώριο και διεθνές κοινό, να μιλήσουν για τη συλλογική τους ταυτότητα, να διατυπώσουν προτάσεις για τη μελέτη και κυρίως για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής τους κληρονομιάς. 

Η φιλόδοξη ιδέα για αξιοποίηση της “Εξέδρας” ως ναυτικό μουσείο ήταν ένα πολύ καλό βήμα διαδραστικής παρουσίασης της αιτωλικιώτικης παράδοσης στο ψάρεμα και στην ναυτική τέχνη, όμως, μου φαίνεται ότι κάτι δεν προχώρησε όπως έπρεπε. Ή τουλάχιστον δε γνωρίζω εγώ να προχώρησε.

Το Λαογραφικό μουσείο από την άλλη είναι ένα στολίδι που αναδείχθηκε μετά από χρόνια και ελπίζω έτσι να παραμείνει.

Βέβαια, πάλι θα πω τα ίδια. Οι άνθρωποι κάνουν τη διαφορά και ειδικά οι εθελοντές, οι δικοί μας ήρωες, άγρυπνοι φρουροί του τόπου. Είναι σπάνιο, όπως ξανάγραψα, τόσο νέοι άνθρωποι (νέοι κυρίως στην καρδιά, στην ψυχή!) να έχουν βάλει σαν προτεραιότητα της καθημερινότητάς του το κοινό καλό και να επιλέγουν να περνούν τόσες στιγμές της ημέρας τους εκεί, στηρίζοντας τον τόπο και συμβάλλοντας τόσο καθοριστικά στην ανάπτυξή του.

Χωρίς τους ανθρώπους, το Λαογραφικό Μουσείο θα ήταν κλειστό. Και το Κατράκειο θα ήταν κλειστό.

Ειδικά, όμως, για το Κατράκειο, “ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη”.

Ο εκθεσιακός χώρος του μουσείου της Βάσως Κατράκη εγκαινιάστηκε πριν ακριβώς 16 χρόνια, στις 25.6.2006. 

Είναι το μοναδικό μουσείο αμιγώς Χαρακτικής Τέχνης όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη (απ’ ό,τι έχω διαβάσει τελοσπάντων). Φιλοξενεί την 15χρονη δουλειά της Βάσως Κατράκη (5.7.1914 – 27.12.1988), όπως διαβάζω και διαδικτυακά, στο παραδοσιακό ξύλο και την 35χρονη χαρακτική της στην πέτρα και περιλαμβάνει μια συλλογή από τετρακόσια περίπου έργα, πολλά χαρακτικά ανάτυπα και μεγάλο μέρος από τις μήτρες (σε ξύλα και πέτρες) πάνω στα οποία χάραξε τα έργα της. 

Στο μουσείο εκτίθενται, επίσης, μεγάλα και μικρά σε μέγεθος μαυρόασπρα και χρωματιστά σχέδια, σχέδια προετοιμασίας για την παραγωγή του χαρακτικού ανατύπου και ζωγραφικά έργα.

Όταν πρωτοκατασκευάστηκε, αν δεν κάνω λάθος, σκοπός ήταν οι τέσσερις αίθουσες του ισόγειου, να λειτουργήσουν μελλοντικά ως Σχολή Χαρακτικής Τέχνης, όπου νέοι χαράκτες θα μπορούν να μελετούν και να δημιουργούν και το μουσείο να αποτελέσει χώρο έμπνευσης για τους καλλιτέχνες και σημείο αναφοράς για γενικότερες πολιτιστικές δράσεις.

Ο κ. Κώστας Καστανάς που στηρίζει την όλη λειτουργία του μουσείου από συντονισμό, άνοιγμα-κλείσιμο μουσείου, μέχρι και ξενάγηση, έχει δείξει μεγάλη αγάπη και ζήλο για το έργο αυτό και προσπάθησε να μεταφέρει αυτή την αγάπη και στους μαθητές του. 

Δυστυχώς, όμως, χρειάζεται να παρέμβουν οι αρμόδιοι φορείς, αφού η υγρασία, αλλά και η γενικότερη έλλειψη συντήρησης και κατάλληλων συνθηκών φύλαξης των εκθεμάτων έχει προκαλέσει φθορές στα έργα και δημιουργεί μια εικόνα παραμέλησης -άδικης για την αγάπη και την περηφάνεια που δείχνουν οι ντόπιοι για το μουσείο. 

Όπως διάβασα και πάλι διαδικτυακά, το μουσείο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δίκαιου και υπάγεται στο Δήμο Ι.Π. Μεσολογγίου, κάτι που όπως αποδεικνύεται στην πράξη δε βοηθά στην ορθή λειτουργία του: δεν υπάρχει μόνιμο προσωπικό για τη μόνιμη -και όχι αλά καρτ- λειτουργία του, δε διαθέτει καν μόνιμο προσωπικό καθαριότητας, δεν υπάρχει κάποιο τηλέφωνο, email ή ιστοσελίδα για την επικοινωνία του κοινού και όλοι προφανώς παραπέμπονται στο κινητό του κυρίου Καστανά και στην καλή του θέληση να εξυπηρετήσει όσο καλύτερα μπορεί.

Οι άνθρωποι μας, οι μικροί μας ήρωες, μπορεί να κάνουν ό, τι καλύτερο μπορούν, θαύματα όμως δεν μπορούν να κάνουν!! 

Βάσω Νικολογιάννη

*Απαγορεύεται ρητά η οποιαδήποτε χρήση, αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, φόρτωση (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά του περιεχομένου του δικτυακού τόπου, χωρίς την προηγούμενη έγγραφη άδεια του etoliko.gr*