Όταν μια κυβέρνηση θέλει να δείξει πόσο νοιάζεται για τα παιδιά, τι κάνει;
Μα φυσικά, απαγορεύει.
Από Οκτώβριο, λοιπόν, διαβάζω, η κυβέρνηση πρότεινε η Ελλάδα να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που τα social media θα κλειδώνουν αυτόματα για όσους είναι κάτω των 15. Όχι άλλη δόση TikTok, όχι άλλα reels, τέλος το doomscrolling. Για το καλό τους.
(Μην ανησυχείς, θα πάρουμε κι εμείς σειρά.)
Το αφήγημα είναι γνωστό: «προστασία ανηλίκων», «αλγόριθμοι που χειραγωγούν», «κίνδυνοι για τον εγκέφαλο».
Και μην αρχίσεις να μου αναλύεις τα προβλήματα και να μου δείχνεις έρευνες για το κακό που μας κάνουν τα social media. Kανείς δεν αρνείται ότι υπάρχουν προβλήματα.
Αλλά το να τα απαγορεύεις για να «σώσεις» τα παιδιά, είναι σαν να απαγορεύεις τις σοκολάτες για να εξαλείψεις την παχυσαρκία! Σαν να κόβεις το ρεύμα, επειδή φοβάσαι την πρίζα!
Γιατί αυτό που πραγματικά λείπει δεν είναι άλλα ψηφιακά τείχη. Είναι η εκπαίδευση. Ο ψηφιακός γραμματισμός. Το να ξέρουμε (και να μαθαίνουμε στα παιδιά μας) πώς να χρησιμοποιούμε τα social χωρίς να μας καταπίνουν. Πώς να ξεχωρίζουμε τι αξίζει, τι είναι επικίνδυνο, τι αφήνει αποτύπωμα που θα κουβαλάμε για χρόνια.
Κι αν φτάσουν ξαφνικά 16 ετών, θα ξέρουν; Θα έχουν την ωριμότητα να τα διαχειριστούν;
Και, μεταξύ μας, ας μην κοροϊδευόμαστε. Το πρόβλημα δεν είναι τα 14χρονα με TikTok. Το πρόβλημα είναι οι ενήλικες που πιστεύουν θεωρίες συνωμοσίας από memes, που αφήνουν τα social να τους φανατίζουν πολιτικά, που δεν μπορούν να ελέγξουν ούτε τον χρόνο ούτε τα νεύρα τους. Σύμφωνα με έρευνες και σχετικά βιβλία (στείλε μου μήνυμα αν θες να σου τα στείλω), το ίντερνετ και τα social βοήθησαν να εξαπλωθούν (ακροδεξιές κλπ) ιδέες που υπήρχαν, αλλά μέχρι τότε έμεναν στο καφενείο. Σήμερα, όμως, βρίσκουν πλατφόρμα, γίνονται ρεύμα, μπαίνουν στην κάλπη.
Αυτοί χειροκροτούν.
Οι ενήλικες που βρήκαν φωνή, ίσως και δουλειά, κοινότητα, βήμα μέσα από το ίντερνετ και τα social media. Που βρίζουν ανώνυμα (ή και επώνυμα) άλλους ενήλικες. Που δεν αντέχουν να ελέγξουν ούτε οι ίδιοι τον χρόνο που περνάνε σκρολάροντας, που χάνουν ώρες σε περιεχόμενο που οι ίδιοι κατηγορούν ως «σκουπίδια». Αυτοί θέλουν να “σώσουν” τα παιδιά, ενώ δεν μπορούν να σώσουν ούτε τον εαυτό τους.
Οι απαγορεύσεις δεν μεγαλώνουν πιο συνειδητά παιδιά. Δεν τα μαθαίνουν να στέκονται με κριτική σκέψη μπροστά σε έναν αλγόριθμο. Δεν τα προστατεύουν απ’ το να ψάξουν αλλού (ή κρυφά) και να βρουν χειρότερες παγίδες.
Το μόνο που κάνουν είναι να δείχνουν ότι “κάτι κάνουμε” για να χειροκροτήσουν οι γνωστοί ένοικοι του Facebook με τα emoji-χεράκια.
Κι αν κάτι με τρομάζει περισσότερο από το doomscrolling, είναι να βλέπω ενήλικες να χαίρονται που τους παίρνουν την ευθύνη από τα χέρια.
