Στο Αιτωλικό ο Αύγουστος τελειώνει με ζουρνάδες και νταούλια, αρματωμένους και καβαλαραίους, παρέες που γλεντούν μέχρι να ξημερώσει.
Το πανηγύρι της Αγι’Αγάθης είναι ένα πενθήμερο που μυρίζει ιστορία, πίστη και μνήμες απευθείας από το 1821.
Από τις 15 έως τις 24 Αυγούστου, το νησάκι της λιμνοθάλασσας μεταμορφώνεται σε ζωντανό σκηνικό: παρελάσεις, γιορτές, τελετουργίες, τραγούδια και χοροί που μοιάζουν να γεφυρώνουν τρεις αιώνες παράδοσης.
Σου γράφω 10+1 λόγους για μην το χάσεις με τίποτα:
1. Γιατί κουβαλά ιστορία στις φλέβες του
Το πανηγύρι στήθηκε ως μνήμη του ’21 και της απελευθέρωσης του Αιτωλικού. Στην ουσία, κάθε τραγούδι, κάθε χορός είναι και μια ζωντανή αφήγηση για τους πεσόντες αγωνιστές.
2. Για την πρώτη σπίθα ελευθερίας
Η «ρίζα» του πανηγυριού λέγεται πως βρίσκεται στην ιστορική σύναξη των οπλαρχηγών στην Υψηλή Παναγιά, όταν αποφάσισαν να μονοιάσουν. Ένα γλέντι που ξεκίνησε από μια πολιτική συμφιλίωση και έγινε παράδοση.
3. Γιατί οι αρματωμένοι είναι ζωντανοί συνεχιστές μιας τέχνης
Από το ντύσιμο που ακολουθεί ιεροτελεστία, μέχρι τα ασημένια άρματα και τις φουστανέλες με τα διακόσια λαγγιόλια (πιέτες). Όλα φτιαγμένα με μεράκι, πίστη και σεβασμό.
4. Για τις παρέες
Κάθε καπετάνιος συγκροτεί τη δική του ομάδα. Δεκαπέντε με είκοσι άντρες, φίλοι, συγγενείς, παλιοί και νέοι. Όλοι μαζί οργανώνουν τους ρεφενέδες, τραγουδούν, κερνούν ριβανή και ούζο. Εδώ η φιλία γίνεται έθιμο.
5. Γιατί οι ζουρνάδες και τα νταούλια δεν σε αφήνουν ασυγκίνητο
Η μουσική δεν είναι «χαλί». Είναι πρωταγωνίστρια. Οι γύφτοι οργανοπαίχτες οργανώνονται μέρες πριν και κάθε βράδυ ξεσηκώνουν το Αιτωλικό μέχρι να ξημερώσει. Ακόμα κι αν σου φανεί λίγο “έντονος” σαν ήχος, όταν “μπεις στο κλίμα”, θα το χαρείς.
6. Για την πομπή των αρματωμένων
Η στιγμή που οι καπεταναίοι με τις σημαίες τους περνούν τα γιοφύριαν και μπαίνουν στο νησί, είναι ένα θέαμα που δεν περιγράφεται – μόνο βιώνεται.
7. Για το αντάμωμα με τους Σταμνιώτες
Δυο χωριά, δυο ιστορίες, μια συνάντηση γεμάτη αγκαλιές, σταυρωτά φιλιά και ευχές. Είναι η στιγμή που καταλαβαίνεις τι σημαίνει η λέξη «αδελφοσύνη».
8. Για τα ξενύχτια που γράφουν μνήμες
Γιορτές που κρατούν ως το χάραμα, παρέες που τραγουδούν γύρω από τραπέζια, χοροί που δεν σταματούν ποτέ, οι μπατονάδες κάτω από τα παράθυρα των Αιτωλικιωτών το ξημέρωμα. Το πανηγύρι είναι η απόδειξη ότι οι πιο δυνατές στιγμές συμβαίνουν όταν ο χρόνος χάνεται.
9. Για τις γυναίκες που υφαίνουν την παράδοση
Πανταχού παρούσες να οργανώσουν φαγοπότια, να μαγειρέψουν, να στηρίξουν μέχρι το πρωί. Χωρίς εκείνες, δεν θα υπήρχε πανηγύρι. Είναι οι αθέατες πρωταγωνίστριες.
10. Γιατί είναι έθιμο που περνάει στους νέους
Στην παρέλαση βλέπεις από μικρά παιδιά τεσσάρων ετών μέχρι καπεταναίους ογδονταπεντάρηδες. Το πανηγύρι είναι σχολείο – διδάσκει Ιστορία, λεβεντιά και συλλογική μνήμη.
10+1. Γιατί δεν υπάρχει αλλού
Το πανηγύρι της Αγι’Αγάθης είναι μοναδικό. Δεν είναι μόνο το Αιτωλικό που γιορτάζει· είναι ολόκληρη η Ελλάδα που θυμάται μέσα από αυτό. Και γι’ αυτό αξίζει να το ζήσεις, έστω μία φορά.
Κράτα ημερομηνίες: 15–24 Αυγούστου.
Ετοίμασε παπούτσια για χορό κι έλα να μπεις στον κύκλο.
Θα μπορούσα να γράψω τόσα κι άλλα τόσα. Αλλά κάποια πράγματα δεν χωράνε σε κείμενο ή φωτογραφία.
Χωράνε μόνο στην καρδιά σου – κι εκεί μένουν για πάντα.
Tο πανηγύρι της Αγια-Αγάθης εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2020, με πρωτοβουλία της κυρίας Καρτέρη Κωνσταντίνας (ΜΚΟ πολιτισμού ΦΑΟΣ), πτυχιούχου Ε.Α.Π στις «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό» με Μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων. (4/6/2019)
